Onderwerpen in dit artikel:
- Inleiding
- Wat zijn voedingssupplementen en waarom gebruiken mensen ze?
- Waarom is de veiligheid van supplementen belangrijk?
- Mogelijke risico’s en bijwerkingen van supplementgebruik
- Veiligheid door regulering en controle
- HACCP: Waarborgen van veiligheid in voeding en supplementen
- Richtlijnen voor veilig gebruik van voedingssupplementen
- Waar kun je zelf op letten om risico’s te vermijden?
- Conclusie
Inleiding
We gebruiken met zijn allen steeds meer verschillende voedingssupplementen. Van vitaminepillen tot eiwitpoeders en kruidenextracten of CBD. Ze zijn overal verkrijgbaar en het gebruik ervan is inmiddels echt ingeburgerd in onze samenleving. Maar… zijn al die supplementen wel veilig? Hoe wordt de veiligheid van voedingssupplementen gegarandeerd en waar kun je zelf op letten om op een zo veilig mogelijke manier supplementen te gebruiken? In dit artikel leggen we je alles uit over de veiligheid van voedingssupplementen, zodat jij beter weet wat je (veilig) in je lichaam stopt.
Wat zijn voedingssupplementen en waarom gebruiken mensen ze?
Voedingssupplementen zijn producten die je naast je dagelijkse voeding kunt innemen om eventuele tekorten aan te vullen. Denk bijvoorbeeld aan pillen met vitamine D, CBD-druppels, een vitamine C bruistablet of een eiwitpoeder. Supplementen zijn er in alle soorten en maten! Vitamines, mineralen, vezels, vetzuren etc. Mensen gebruiken ze om gezonder te worden of te blijven of om specifieke klachten aan te pakken. Hoewel voedingssupplementen geen vervanging zijn van een gezonde en gevarieerde voeding, kunnen supplementen voor velen toch een aangename gezondheids- of energieboost zijn. Supplementen zijn dus letterlijk een aanvulling op je voeding.
Waarom is de veiligheid van supplementen belangrijk?
Jouw gezondheid staat voorop. Wanneer je kiest voor een supplement met de hoop je gezondheid te verbeteren of een tekort aan te vullen, wil je er dus zeker van zijn dat je jezelf niet onbewust schaadt. Elk supplement op de markt beweert bepaalde voordelen te hebben, maar de kwaliteit, samenstelling en effectiviteit kunnen sterk variëren tussen verschillende merken en producten. Sommige producten kunnen ingrediënten bevatten die niet op het etiket staan vermeld, terwijl andere producten wellicht niet de beloofde hoeveelheid actieve stoffen bevatten. Ook kunnen supplementen (net als medicijnen) onverwachte en ongewenste bijwerkingen hebben. Het is daarom belangrijk om goed geïnformeerd te zijn, zodat je een bewuste keuze kunt maken die goed en veilig voor je is.
Mogelijke risico’s en bijwerkingen van supplementgebruik
Wanneer je supplementen gebruikt, gaat dit altijd gepaard met mogelijke risico’s. We zetten de belangrijkste risico’s voor je op een rij:
- Bederf en veranderingen in textuur en smaak
- Overdosering en toxiciteit
- Interactie met medicijnen
- Onwenselijke (chemische) toevoegingen
- Verontreinigde ingrediënten
- Lage kwaliteit grondstoffen
- Niet-bewezen claims
- Onregelmatige of onjuiste dosering
- Allergische reacties
- Hormonale verstoring
- Invloed op de spijsvertering
Daarnaast kun je bij supplementgebruik last krijgen van bijwerkingen, zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, misselijkheid of buikpijn. Lees dus altijd de bijsluiter!
Wil je meer weten over de mogelijke bijwerkingen van supplementen? Je leest er alles over in dit uitgebreide artikel → ‘Hebben supplementen bijwerkingen? Wat niemand je vertelt...’
Veiligheid door regulering en controle
Voedingssupplementen zijn (net als eten, drinken en medicijnen) onderworpen aan strenge normen en regelgevingen om de veiligheid en kwaliteit te waarborgen. Gelukkig is dit het geval, want je wil wel graag zeker weten dat een product dat je inneemt veilig te gebruiken is. Deze regulering kan per land verschillen, maar is bijvoorbeeld ook in Europese wetgeving vastgelegd. Door deze wetgeving zijn de veiligheid en kwaliteit van in Europa geproduceerde producten vaak goed tot zeer goed. We zullen een paar van die regulerende maatregelen verder uitleggen:
Grondstoffen, productie en verpakking
Het is niet alleen belangrijk wát er in een supplement zit, maar ook HOE het wordt geproduceerd. Er zijn specifieke regels en normen die fabrikanten moeten volgen. Denk hierbij aan strenge selectie van grondstoffen, voedselveiligheid tijdens het productieproces en natuurlijk de verpakking van het product. Dit alles is gedaan om te zorgen dat wat jij inneemt veilig en van hoge kwaliteit is.
Voedselveiligheidsprotocol
Om de veiligheid van supplementen te waarborgen, zijn er voedselveiligheidsprotocollen ontwikkeld. Deze protocollen bevatten richtlijnen over opslag, productie, transport en nog veel meer. Fabrikanten zijn verplicht deze regels nauwgezet te volgen om de kwaliteit van hun producten te verzekeren.
Audit (bijv. door de NVWA)
Organisaties zoals de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voeren regelmatig controles (audits) uit bij fabrikanten en distributeurs van voedingssupplementen. Ze controleren of de supplementen voldoen aan de gestelde eisen, of alle maatregelen m.b.t. de voedselveiligheid worden nageleefd en of er geen misleidende productinformatie wordt gegeven.
Brancheverenigingen, certificeringen en keurmerken
Wanneer je een keurmerk of certificering op een product ziet, geeft dit aan dat het product aan bepaalde kwaliteits- en veiligheidsstandaarden voldoet. Dit soort labels kunnen je helpen bij het maken van een geïnformeerde keuze en bieden extra vertrouwen. In Nederland zijn serieuze en betrouwbare fabrikanten of distributeurs van voedingssupplementen vaak aangesloten bij branchevereniging NPN.
HACCP
HACCP staat voor Hazard Analysis and Critical Control Points. Dat is mond vol, maar het is een preventief systeem dat de veiligheid van voedsel en voedingssupplementen waarborgt. Dit systeem helpt bedrijven die voedsel of supplementen produceren, bewerken of distribueren om hun producten veilig te houden voor consumptie.
HACCP richt zich op het herkennen van potentiële risico's gedurende het hele productieproces, vanaf de grondstoffen tot het eindproduct. Hierbij worden belangrijke controlepunten vastgesteld om deze risico's te minimaliseren of zelfs te verwijderen.
Hier is wat meer informatie over hoe het werkt:
- Gevaaranalyse: Bedrijven onderzoeken hun productieproces om mogelijke gevaren te identificeren. Dit kunnen biologische, chemische of fysieke gevaren zijn.
- Kritieke Controlepunten (CCP's): Dit zijn punten in het proces waar het risico kan worden voorkomen, geëlimineerd of verminderd tot een acceptabel niveau.
- Instellen van kritische grenswaarden: Voor elk CCP worden specifieke criteria vastgesteld, zoals temperatuur of tijd, die moeten worden bereikt om het gevaar te vermijden.
- Monitoring: Bedrijven moeten voortdurend controleren of de CCP's binnen de gestelde grenswaarden vallen.
- Corrigerende acties: Wanneer een CCP niet aan de vastgestelde limiet voldoet, dient er een strategie te zijn om het product te beveiligen of het af te keuren.
- Verificatie: Periodiek moeten bedrijven controleren of het HACCP-systeem effectief werkt.
- Documentatie: Alle aspecten van het HACCP-proces, van de gevaaranalyse tot de monitoring, moeten worden gedocumenteerd.
De implementatie van HACCP in de voedings- en supplementenindustrie draagt aanzienlijk bij aan de veiligheid van de producten. Wanneer je een product koopt dat volgens HACCP-richtlijnen is geproduceerd, kun je er met meer vertrouwen van uitgaan dat het veilig is voor consumptie.
Richtlijnen voor veilig gebruik van voedingssupplementen
Voedingssupplementen kunnen een waardevolle aanvulling zijn op je dagelijkse voeding. Gebruik ze echter wel op de juiste manier om onveilige situaties te voorkomen. Hier volgen enkele belangrijke richtlijnen. Door deze richtlijnen te volgen, maximaliseer je de voordelen van voedingssupplementen en minimaliseer je de risico's:
- Gebruiksaanwijzing: Begin altijd met het lezen van de gebruiksaanwijzing op de verpakking. Hierin staat waardevolle informatie over de juiste dosering, hoe vaak je het supplement moet innemen en eventuele andere specifieke aanwijzingen.
- Dosering: Het is cruciaal om niet meer in te nemen dan de aanbevolen hoeveelheid. Meer is niet altijd beter; een overdosis van bepaalde vitaminen of mineralen kan schadelijke bijwerkingen hebben. Kun je het supplement exact doseren? Doe dit dan ook!
- Combinatie met medicijnen: Als je medicijnen gebruikt, is het mogelijk dat deze een interactie hebben met bepaalde supplementen. Overleg daarom met je arts of apotheker voordat je een nieuw supplement gaat gebruiken.
- Bewaaradvies: Bewaar supplementen altijd op een koele, droge plaats buiten het bereik van kinderen. Warmte, (zon)licht en vocht kunnen de kwaliteit en werking aantasten. Wil je alles weten over de juiste manier om je supplementen te bewaren? Lees dan hier verder.
- Houdbaarheid: Let ook op de houdbaarheidsdatum. Net als bij voedsel kunnen supplementen na verloop van tijd hun effectiviteit verliezen of zelfs bederven.
- Overleg bij twijfel: Als je twijfelt over welk supplement je moet nemen, of je hebt vragen over de combinatie met je huidige medicatie of gezondheidssituatie, neem dan altijd contact op met je huisarts of een voedingsdeskundige. Zij kunnen je gerichte, professionele informatie geven.
Waar kun je zelf op letten om risico’s te vermijden?
We hebben al een hoop dingen besproken over de veiligheid van supplementen en hoe fabrikanten die veiligheid waarborgen. Toch heb je zelf ook een verantwoordelijkheid. Je kunt namelijk zelf de risico’s bij supplementgebruik beperken.
Kies voor bekende of gerespecteerde merken en zoek naar betrouwbare reviews (gebruikerservaringen) van de producten die deze merken verkopen. Kijk naar eventuele keurmerken en of een fabrikant is aangesloten bij een branchevereniging. Luister ook ALTIJD goed naar je lichaam. Voel je iets raars na gebruik? Of twijfel je over de effecten? Stop dan direct en raadpleeg een dokter.
Conclusie
De vraag ‘Zijn supplementen veilig?’ is niet eenvoudig te beantwoorden. Dit hangt o.a. af van de kwaliteit, herkomst, het productieproces, de verpakking en hoe je ze gebruikt. Er zijn een hoop supplementen verkrijgbaar waarbij alles netjes voldoet aan de veiligheidsnormen, maar helaas zijn er ook veel schimmige en onbetrouwbare fabrikanten en distributeurs van voedingssupplementen actief op de markt.
Wees dus alert, lees het etiket aandachtig en zorg ervoor dat je supplementen op de juiste manier gebruikt. Zelfs wanneer een supplement volkomen veilig is, kan deze alsnog verkeerd gebruikt worden! Houd je aan de voorgeschreven dosering en pas op met gelijktijdig gebruik van medicijnen. Het is in dat geval sowieso aan te raden om eerst te overleggen met je huisarts of specialist, voordat je met het supplement begint.
Kortom, voedingssupplementen kunnen een waardevolle aanvulling zijn op je dieet en gezondheid, maar alleen als ze verstandig en geïnformeerd worden gebruikt. Doe altijd je eigen onderzoek naar de veiligheid van voedingssupplementen, wees kritisch en aarzel niet om professioneel advies in te winnen wanneer je twijfelt.
‘Gezondheid begint met zekerheid, dus kies je supplementen met beleid!’
Bronnen:
