Hoe werkt je spijsvertering?

Onderwerpen in dit artikel:

• Inleiding
• Hoe werkt je spijsvertering: Een overzicht
• Spijsverteringsenzymen: De ‘arbeiders’ in je spijsvertering
• Het belang van goede bacteriën voor de spijsvertering
• De rol van het microbioom in je spijsvertering
• Fermentatie en de productie van vitamines
• Probiotica en prebiotica: Wat ze zijn en waarom ze belangrijk zijn voor de spijsvertering
• Mogelijke spijsverteringsproblemen
• Het bevorderen van een gezonde spijsvertering
• Conclusie over je spijsvertering

Inleiding

Hoe werkt je spijsvertering? Dat is een eenvoudige vraag, met een complex antwoord.. Toch gaan we je in dit artikel zo eenvoudig mogelijk uitleggen hoe je spijsvertering precies werkt. Stel je hiervoor de spijsvertering voor als een ‘fabriek’ in je lichaam. Deze ‘fabriek’ zet alles wat je eet en drinkt om in energie om te bewegen, denken, leren, communiceren, groeien en herstellen. Wanneer je spijsvertering goed werkt, voel je je goed en fit. Het is dus belangrijk om te weten hoe je spijsvertering precies werkt en hoe je deze werking zelf kunt beïnvloeden. Lees dus snel verder om te weten te komen hoe je spijsvertering werkt!

Hoe werkt je spijsvertering: Een overzicht

Wanneer je iets eet of drinkt, beginnen deze voedingsmiddelen aan hun ‘reis’ door je spijsvertering. Dit hele proces – van mond tot uitscheiding – is hoe je lichaam energie vitamines en voedingsstoffen uit deze voedingsmiddelen haalt. Hierbij werken verschillende organen in je lichaam perfect samen. We leggen je de ‘reis’ door de spijsvertering graag uit, in chronologische volgorde: van inname tot uitscheiding.

1. Mond: Door te kauwen, wordt je eten kleiner en fijner van structuur. Daarnaast begint je speeksel (met speciale enzymen) al met de vertering van koolhydraten.
   
   
2. Slokdarm: Na het kauwen slik je je eten door, richting de maag. Dit gebeurt dankzij ‘peristaltiek’. Dat is een reeks spierbewegingen in de slokdarm, richting de maag.
   
   
3. Maag: In de maag komt het voedsel in zure maagsappen terecht. Dit maagzuur helpt bij het afbreken van eiwitten en je maag ‘kneedt’ en ‘roert’ het voedsel als het ware een beetje.
   
   
4. Dunne darm: De maag geeft het voedsel via een ‘klepje’ door aan de dunne darm. Hier worden de meeste voedingsstoffen uit het voedsel gehaald en in het lichaam opgenomen. Maar de dunne darm krijgt hulp: De alvleesklier, lever en galblaas produceren extra sappen die helpen bij de vertering en opname van voedingsstoffen.
   
   
5. Dikke darm: Vervolgens wordt in de dikke darm vocht uit het overgebleven voedsel gehaald. Ook zijn er miljoenen bacteriën die helpen bij de fermentatie van onverteerde deeltjes voedsel.
   
   
6. Uitscheiding: Uiteindelijk moet wat overblijft het lichaam nog verlaten. Dit gebeurt via de ontlasting, maar ook via urine en zelfs zweet.

Spijsverteringsenzymen: De ‘arbeiders’ in je spijsvertering

Als we weer even teruggaan naar de voorstelling van je spijsvertering als ‘fabriek’, zijn er natuurlijk ook ‘arbeiders’ nodig die in deze fabriek werken. In jouw spijsvertering zijn dit de enzymen. Ze werken samen om voedsel af te breken, zodat je lichaam de voedingsstoffen die erin zitten kan gebruiken. Ieder enzym heeft een eigen taak. We zetten de belangrijkste enzymen en hun taak voor je op een rij:

1. Amylase: Amylase speelt een grote rol in de eerste stappen van de spijsvertering, in de mond. Het enzym breekt koolhydraten (zetmeel) af tot kleinere suikermoleculen. Amylase is ook aanwezig in de alvleesklier en wordt van daaruit naar de dunne darm gestuurd om daar te helpen bij de afbraak van voeding.
   
   
2. Protease: Protease komt voor in zowel de maag als de alvleesklier en breekt eiwitten af tot aminozuren. Ook in de dunne darm gaan proteasen verder met deze taak.
   
   
3. Lipase: Lipase breekt vetten af tot kleinere eenheden zoals vetzuren en glycerol. De alvleesklier produceert lipase en stuurt het naar de dunne darm waar de eigenlijke vetvertering plaatsvindt.
   
   
4. Lactase: Lactase is een essentieel enzym dat lactose (melksuiker) afbreekt en splitst in twee eenvoudigere suikers: Glucose en galactose. Wanneer je last hebt van lactose-intolerantie, heb je vaak te weinig van dit enzym in jouw spijsvertering.
   
   
5. Maltase en Sucrase: Deze enzymen werken in de dunne darm en zijn verantwoordelijk voor het afbreken van bepaalde specifieke suikers.

Zoals je ziet, heeft ieder enzym zijn eigen specialiteit, maar werken de enzymen samen als een ‘team’. Zo zorgen enzymen ervoor dat voedsel volledig wordt verteerd en dat alle waardevolle voedingsstoffen uiteindelijk worden opgenomen in de bloedbaan.

Het belang van goede bacteriën voor de spijsvertering

Wist je dat er miljarden bacteriën in je darmen leven? Dat zijn er erg veel, maar gelukkig zijn deze bacteriën juist goed voor je! Ze spelen een belangrijke rol in je spijsvertering en algehele gezondheid. We zullen je meer vertellen over deze bijzondere micro-organismen in je spijsvertering.

De rol van het microbioom in je spijsvertering

Alle micro-organismen en bacteriën in je darmen bij elkaar noemen we het ‘microbioom’. Al deze kleine wezentjes helpen bij het afbreken van voedsel dat je lichaam moeilijk kan verteren. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde vezels. Dankzij deze bacteriën kan je lichaam toch de voedingsstoffen uit dit voedsel halen.

Fermentatie en de productie van vitamines

Sommige voedingsstoffen die niet volledig zijn afgebroken in eerdere stappen van de spijsvertering, worden door speciale bacteriën in de dikke darm gefermenteerd. Tijdens dit fermentatieproces produceren deze bacteriën ‘korte-keten vetzuren’, die je lichaam energie geven. Daarnaast maken sommige van deze bacteriën vitamines aan, zoals vitamine K en bepaalde B-vitamines.

Probiotica en prebiotica: Wat ze zijn en waarom ze belangrijk zijn voor de spijsvertering

Probiotica: Dit zijn levende bacteriën die goed zijn voor je spijsvertering. Je vindt ze in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, miso, kefir, tempeh en zuurkool. Maar ook in bijvoorbeeld boerenkaas (rauwe melk) en traditionele karnemelk zitten veel van deze goed bacteriën voor je spijsvertering. Door voedingsmiddelen met probiotica te eten en drinken, kun je jouw spijsvertering een handje helpen. Je voegt zo namelijk extra goede bacteriën toe aan je darmen.

Prebiotica: Dit zijn voedingsmiddelen die de groei van die goede bacteriën bevorderen. Ze zijn als het ware het ‘voedsel’ voor probiotica. Voorbeelden van prebiotica zijn bijvoorbeeld bepaalde vezels die je vindt in voedingsmiddelen zoals linzen, asperges, knoflook, uien, cashewnoten, spruitjes en bananen.

Waar we je spijsvertering eerder vergeleken met een ‘fabriek’, kun je een evenwichtig en gezond microbioom zien als ‘het onderhouden van een tuin’. Zorg dat je de goede planten (probiotica) voedt met de juiste voeding (prebiotica). Dit zorg voor een gezonde en evenwichtige ‘darmflora’.

Mogelijke spijsverteringsproblemen

Je kunt ook problemen hebben met je spijsvertering. Dit komt helaas best veel voor! Dit blijkt ook uit recente cijfers van de Maag Lever Darm Stichting. Het kan te maken hebben met wat je eet en drinkt, hoe je leefstijl is, of je voldoende beweegt, eventueel medicijngebruik of andere factoren. We hebben een paar aandoeningen aan de spijsvertering op een rij gezet:

• Gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ): Hierbij stroomt maagzuur terug in de slokdarm. Dit kan brandend maagzuur en een zure smaak in de mond veroorzaken. Te veel eten of het consumeren van pittige of vette voedingsmiddelen kan dit verergeren.
  
  
• Prikkelbare darmsyndroom (PDS): Symptomen zijn buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree of constipatie (verstopping). De oorzaak is vaak onbekend, maar stress en bepaalde voedingsmiddelen kunnen triggers zijn.
  
  
• Lactose-intolerantie: Sommige mensen kunnen de suiker in melk (lactose) niet goed verteren. Dit leidt tot symptomen als diarree, winderigheid en een opgeblazen gevoel na het eten of drinken van melkproducten.
  
  
• Coeliakie: Dit is een auto-immuunziekte waarbij het eten van gluten de dunne darm beschadigt. Symptomen zijn diarree, vermoeidheid, een opgeblazen gevoel en gewichtsverlies.
  
  
• Ruminatie-syndroom: Dit wordt ook wel het ‘herkauwsyndroom’ genoemd. Eerder doorgeslikt voedsel komt vanuit de maag spontaan omhoog. Dit is echter niet zoals overgeven. Het voedsel is nog onverteerd en smaakt vaak nog hetzelfde als toen het voor het eerst werd gegeten. Vervolgens wordt dit voedsel opnieuw ‘herkauwd’, doorgeslikt of uitgespuugd.

Behandeling en preventie varieert per aandoening. Dieetveranderingen, cognitieve gedragstherapie, medicatie en stressmanagement kunnen helpen om je spijsvertering weer op de rit te krijgen of te verbeteren.

Het bevorderen van een gezonde spijsvertering

Een goede spijsvertering houdt je lichaam en alle lichaamsprocessen draaiende. Het verwerkt wat je eet en drinkt tot energie en essentiële voedingsstoffen. Voor een goed werkende, gezonde spijsvertering zijn bepaalde gewoonten erg belangrijk. Enkele voorbeelden:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Bewegen helpt je darmen om soepel te werken. Als je niet genoeg beweegt, kunnen je darmen lui worden, wat kan leiden tot verstopping en een opgeblazen gevoel.
  
  
• Beperk alcohol en cafeïne: Te veel alcohol of cafeïne kan je maag irriteren en diarree of maagzuur veroorzaken. Bovendien kunnen ze de balans van goede bacteriën in je darmen verstoren. Dit wordt vaak onderschat!
  
  
• Vermijd bepaalde voedingsstoffen: Sommige voedingsmiddelen zijn moeilijker te verteren en kunnen winderigheid, een opgeblazen gevoel of diarree veroorzaken. Voedingsmiddelen met veel vet, kruiden en sommige kunstmatige zoetstoffen kun je beter vermijden.
  
  
• Drink voldoende water: Water is de smeerolie van je spijsverteringssysteem. Het helpt voedsel door je darmen te bewegen. Als je niet genoeg drinkt, kan dit leiden tot harde ontlasting en verstopping.
  
  
• Stressmanagement: Stress kan je hele lichaam beïnvloeden, inclusief je spijsvertering. Te veel stress kan leiden tot maagpijn, buikklachten en diarree. Ook zenuwen kunnen deze klachten veroorzaken. Dit heb je vast al eens meegemaakt. Vind manieren om te ontspannen en deze klachten tegen te gaan of te voorkomen.
  
  
• Zorg voor voldoende slaap: Slaap heeft invloed op de hormonen die je spijsvertering reguleren. Te weinig slaap kan je spijsverteringssysteem ontregelen. Dit kan zorgen voor problemen als een opgeblazen gevoel, winderigheid en zelfs gewichtstoename.
  
  
• Kies voor licht verteerbaar voedsel: Voeding zoals rijst, gekookte groenten, en magere eiwitten zijn makkelijker te verteren. Het vermijden van zware, vetrijke of pittige maaltijden (vooral vlak voordat je gaat slapen) kan helpen om spijsverteringsproblemen te voorkomen.

Kortom, met de juiste zorg en aandacht en door de juiste voedingskeuzes te maken, kun je je spijsvertering in goede conditie houden. Luister naar je lichaam (en eventuele klachten) en pas hier zo nodig je eetgewoonten op aan voor een betere en gezondere spijsvertering.

Conclusie over je spijsvertering

Onze spijsvertering is een complex en ingenieus systeem om alle benodigde voedingsstoffen uit je voedsel te halen en te gebruiken. Je kunt je spijsvertering vergelijken met een accuraat werkende ‘fabriek’. Vanaf het moment dat je voedsel in je mond stopt tot het moment dat het je lichaam weer verlaat: Iedere stap in dit proces is belangrijk om je lichaam van voldoende energie en voedingsstoffen te voorzien. Van het kauwen in de mond en het zure bad in de maag, tot de fijne ‘afbraak’ in de dunne en dikke darm: Elk onderdeel heeft zijn eigen unieke rol in dit complexe proces dat spijsvertering heet.

Een gezonde spijsvertering heeft invloed op hoe we ons voelen, hoe we functioneren en zelfs op onze mentale gezondheid. Werkt je spijsvertering niet goed? Dan kan dit leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen, pijn, ontstekingen en allerlei andere gezondheidsproblemen. Zorg dus goed voor je spijsvertering: Eet evenwichtig en gevarieerd, beweeg regelmatig, drink voldoende (water), vermijd overmatig alcohol en cafeïne en zorg voor voldoende rust en stressverlichting.

Besteed aandacht aan signalen die je lichaam je geeft en wees je bewust van je spijsverteringsgezondheid. Je spijsvertering is de ‘fabriek’ waar we het eerder over hadden en jij bent de baas! Je weet nu als het goed is hoe je spijsvertering werkt, dus zorg er goed voor. De ‘werknemers’ van je ‘fabriek’ zullen je dankbaar zijn!