Onderwerpen in dit artikel:
- Inleiding over het nut van supplementen
- Wat zijn voedingssupplementen?
- Waarom gebruiken mensen supplementen?
- Kunnen supplementen ziektes en aandoeningen genezen?
- Kunnen supplementen kwaaltjes verhelpen?
- Welke supplementen hebben toegevoegde waarde en wie hebben er baat bij?
- Wat merk je van supplementen en hebben ze wel nut?
- Hebben supplementen een placebo-effect?
- Wat wetenschappers over het nut van supplementen zeggen
- Supplementen nemen: Baat het niet, dan schaadt het niet! Maar is dat wel zo?
- Nuttige toepassingen van supplementen
- Conclusie over de zin of onzin van supplementen
Inleiding over het nut van supplementen
We willen met zijn allen tegenwoordig zo gezond mogelijk leven en hierbij zijn voedingssupplementen haast niet meer weg te denken. Ze zijn verkrijgbaar in elke supermarkt, drogist en natuurlijk online, in schitterende verpakkingen en met beloftes van een betere gezondheid, meer energie of een sterk immuunsysteem. Maar ondanks al die beloftes, blijft de cruciale vraag: Hebben supplementen echt nut? Zijn ze de sleutel tot een betere gezondheid of slechts een resultaat van slimme marketing? In dit artikel gaan we deze belangrijke vragen onderzoeken. We gaan kritisch kijken naar voedingssupplementen, waarom mensen ze gebruiken, en vooral, of ze echt het verschil kunnen maken. Dus wil jij weten of voedingssupplementen echt nut hebben? Lees dan snel verder!
Wat zijn voedingssupplementen?
Voedingssupplementen, zoals de naam al aangeeft, zijn bedoeld om onze voeding aan te vullen. Ze zijn niet bedoeld als vervanging van voedsel, maar als aanvulling op onze normale voeding. Ze bevatten vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft om goed te kunnen (blijven) functioneren. Maar ze kunnen ook andere ingrediënten bevatten, zoals aminozuren, kruidenextracten of vetzuren.
Er zijn allerlei verschillende soorten supplementen. Ze zijn verkrijgbaar als pillen, capsules, poeders, druppels, oliën, drankjes, en zelfs als energierepen, edibles en gummies. Doordat er zoveel verschillende soorten zijn, heb je als consument ook veel keuze, zodat je kunt kiezen wat bij jouw voorkeur, behoeften en levensstijl past.
Er zijn dan wel onnoemelijk veel verschillende soorten supplementen, ze hebben allemaal hetzelfde doel: bepaalde voedingsstoffen aanvullen die je mogelijk niet voldoende uit je voeding haalt. Vandaar ook de naam ‘supplement’, wat zoiets betekent als ‘aanvulling’ of ‘toevoeging’.
Waarom gebruiken mensen supplementen?
Mensen gebruiken voedingssupplementen om verschillende redenen. Eén van de meest voorkomende redenen is dat ze hun dieet willen aanvullen met bepaalde voedingsstoffen die ze niet genoeg binnenkrijgen via hun voedsel. Mensen die bijvoorbeeld weinig of geen vis eten, kunnen omega-3 supplementen nemen om hun inname van deze belangrijke vetzuren te verhogen.
Anderen nemen supplementen om hun sportprestaties te verbeteren. Dit kan gaan om eiwitsupplementen voor spieropbouw, creatine voor betere kracht en uithoudingsvermogen, of elektrolyten voor een betere hydratatie tijdens langdurige inspanning. Vooral bij topsporters zie je dat het gebruik van voedingssupplementen veel voorkomt. Zij gebruiken het dus ook echt als aanvulling op hun dieet en trainingen.
Ook zijn er mensen die supplementen gebruiken in de hoop zo bepaalde gezondheidsproblemen aan te kunnen pakken. Zo zijn er supplementen op de markt die beweren te helpen bij problemen zoals slaapstoornissen, stress, vermoeidheid, of zelfs chronische aandoeningen.
Daarnaast zijn er mensen die supplementen nemen als een vorm van preventieve gezondheidszorg, in de hoop dat ze ziekten en aandoeningen kunnen voorkomen door hun voedingsinname te optimaliseren. Zij gaan er dus vanuit dat ze met de juiste aanvulling hun weerstand en algehele gezondheid versterken.
Kunnen supplementen ziektes en aandoeningen genezen?
Er zijn veel claims rondom voedingssupplementen en hun vermogen om allerlei ziektes en aandoeningen te genezen, van hartziekten tot kanker. Je komt de vreemdste claims en beweringen tegen. Echter, supplementen zijn niet als geneesmiddelen ontworpen of als geneesmiddel goedgekeurd. Pas dus op met claims die worden gemaakt.
Hoewel bepaalde supplementen kunnen bijdragen aan het beheer van sommige gezondheidsproblemen en symptomen kunnen verminderen, zijn ze absoluut geen wondermiddelen. Ze kunnen een bepaalde voedingsbehoefte aanvullen of een tekort corrigeren, maar ze zijn geen vervanging voor medische behandelingen voorgeschreven door een arts. Ga dus ook niet zelf voor dokter spelen en hiermee experimenteren.
Bijvoorbeeld, het innemen van vitamine D-supplementen kan nuttig zijn bij het behoud van sterke botten, vooral voor mensen die risico lopen op vitamine D-tekort, doordat ze een donkere huidskleur hebben of onvoldoende buiten in zonlicht komen. Maar, het is niet bewezen dat ze ziekten zoals bijvoorbeeld osteoporose kunnen genezen. Op dezelfde manier kan het innemen van probiotica de darmflora verbeteren, maar het is niet voldoende om ernstige darmziekten te behandelen. Ook hierbij geldt dus weer: supplementen kunnen nuttig zijn om je te ondersteunen in jouw gezondheidsdoelen, maar het zijn geen medicijnen om aandoeningen en ziektes te genezen.
Kunnen supplementen kwaaltjes verhelpen?
Supplementen kunnen soms helpen bij het verlichten van kleinere gezondheidsproblemen en kwaaltjes. Dit is echter wel afhankelijk van de specifieke klachten en het gebruikte supplement. Zo kunnen ijzersupplementen bijvoorbeeld helpen bij de symptomen van vermoeidheid die worden veroorzaakt door ijzertekort. Magnesium in supplementvorm kan helpen bij het verlichten van spierkrampen.
Maar hoewel supplementen kunnen helpen bij het aanvullen van voedingsstoffen die je mogelijk tekort komt en sommige symptomen en kwaaltjes kunnen verminderen, zijn ze niet ontworpen om kwaaltjes volledig te verhelpen of te genezen. Het is belangrijk om altijd medisch advies in te winnen bij aanhoudende gezondheidsproblemen of voordat je begint met het nemen van supplementen, om mogelijke bijwerkingen of interacties met andere medicijnen die je mogelijk gebruikt, te vermijden.
Welke supplementen hebben toegevoegde waarde en wie hebben er baat bij?
De effectiviteit van supplementen kan enorm variëren, afhankelijk van verschillende factoren. Denk hierbij aan de kwaliteit van het supplement, de specifieke voedingsstoffen die het supplement bevat, de hoeveelheid van elke voedingsstof, en hoe het lichaam deze voedingsstoffen opneemt. Vooral de lichaamsopname is belangrijk om de effectiviteit van een supplement te bepalen.
Bepaalde groepen mensen kunnen bijzonder baat hebben bij specifieke supplementen. Zo worden zwangere vrouwen vaak geadviseerd om foliumzuur te nemen om het risico op neurale buisdefecten bij hun baby te verminderen. Ouderen kunnen baat hebben bij vitamine D en calciumsupplementen om de botgezondheid te ondersteunen. Deze supplementen worden dan ook vaak voorgeschreven of aangeraden door de huisarts of een specialist.
Mensen die een veganistisch of vegetarisch dieet volgen, kunnen baat hebben bij het nemen van vitamine B12, ijzer, zink en omega-3 supplementen, aangezien deze voedingsstoffen moeilijker te krijgen zijn uit plantaardig voedsel. Zo kun je dus gemakkelijk eventuele tekorten aanvullen.
Sporters kunnen ook baat hebben bij bepaalde supplementen, zoals eiwitpoeders, om hun inname van belangrijke voedingsstoffen te verhogen, prestaties te verbeteren en herstel na de training te bevorderen.
Sommige supplementen hebben sterke wetenschappelijke onderbouwing voor hun effectiviteit. Zo is het goed gedocumenteerd dat vitamine B12-supplementen kunnen helpen bij het aanvullen van vitamine B12 bij mensen met een tekort.
Er zijn echter ook veel voedingssupplementen op de markt met claims die niet goed worden ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. Daarom is het altijd aan te raden om goed onderzoek te doen naar een supplement voordat je het gaat gebruiken.
Hoe een supplement invloed heeft op jou en überhaupt nut heeft om te gebruiken kan ook afhangen van je huidige gezondheidstoestand, dieet, en levensstijl. Wat voor de één werkt, werkt misschien niet voor de ander. Het is daarom belangrijk om realistische verwachtingen te hebben en te onthouden dat supplementen onderdeel van en een aanvulling op een gezonde levensstijl zijn en geen magische oplossing voor allerlei kwalen, aandoeningen en ziektes.
Wat merk je van supplementen en hebben ze wel nut?
De effecten van het nemen van voedingssupplementen kunnen sterk variëren van persoon tot persoon, en van supplement tot supplement. Sommige mensen kunnen duidelijke veranderingen opmerken na het nemen van bepaalde supplementen. Bijvoorbeeld: meer energie hebben na het nemen van een B-vitamine supplement, of beter slapen na het nemen van een magnesium supplement of CBD druppels.
Er zijn echter ook veel mensen die weinig of geen direct waarneembare effecten ervaren na het nemen van supplementen. In veel gevallen, zoals bij het nemen van supplementen voor chronische aandoeningen of preventieve gezondheidszorg, kunnen de voordelen zich langzaam over de tijd opbouwen en zijn ze niet altijd onmiddellijk merkbaar. Voor sneller merkbare resultaten wordt door specialisten vaak verwezen naar wateroplosbare varianten met micellentechnologie, omdat hierbij eventuele effecten nagenoeg direct merkbaar zouden zijn en je het supplement hiervoor niet eerst weken of maanden hoeft te proberen.
Hebben supplementen een placebo-effect?
Het placebo-effect is een fascinerend fenomeen in de gezondheidswereld. Het betekent dat je verbetering in je gezondheid ervaart, simpelweg omdat je gelooft dat de behandeling die je ontvangt (in dit geval, het nemen van een supplement) effectief is.
Het placebo-effect speelt mogelijk een rol in de ervaringen van sommige mensen met voedingssupplementen. Als iemand een supplement neemt en er sterk in gelooft dat dit hem of haar gezonder maakt of bepaalde klachten of symptomen verlicht, dan kan die positieve verwachting alleen al leiden tot een gevoel van verbetering.
Toch moeten we voorzichtig zijn met het toeschrijven van alle voordelen van supplementen aan het placebo-effect. Er zijn veel supplementen die duidelijke, meetbare effecten hebben die onafhankelijk zijn van iemands verwachtingen. Daarnaast is het belangrijk om op te merken dat een placebo-effect, hoewel potentieel nuttig, niet kan compenseren voor een tekort aan essentiële voedingsstoffen of de verslechtering van ernstige ziekten en aandoeningen kan stoppen.
Wat wetenschappers over het nut van supplementen zeggen
Er zijn tegenwoordig enorm veel wetenschappelijke onderzoeken beschikbaar over voedingssupplementen en de eventuele werking ervan. De resultaten en meningen zijn echter ook enorm gevarieerd. Veel wetenschappers zijn het erover eens dat supplementen nuttig kunnen zijn in specifieke gevallen. Zo kunnen supplementen bijvoorbeeld nuttig zijn voor mensen die bepaalde voedingsstoffen niet voldoende binnenkrijgen via hun dieet, zoals vitamine D in landen met weinig zonlicht of vitamine B12 bij veganisten en vegetariërs. Dit is dan ook volop getest en bewezen.
Aan de andere kant waarschuwen wetenschappers ook dat sommige supplementen potentieel schadelijke effecten kunnen hebben, vooral als ze in hoge doses worden genomen. Ze kunnen ook interageren met bepaalde medicijnen, wat kan leiden tot ongewenste bijwerkingen. Dit is vooral het geval bij supplementen met veel verschillende ingrediënten en (synthetische) additieven en supplementen die niet (goed) klinisch getest zijn of soms zelfs vervuilde stoffen bevatten.
Er is ook het punt dat het nemen van supplementen niet gelijk staat aan het eten van gezond voedsel. Supplementen zijn bedoeld om AAN TE VULLEN, niet om te vervangen. Geen enkel supplement kan de veelheid aan voedingsstoffen vervangen die worden aangetroffen in gezond, gevarieerd voedsel. Ze kunnen echter wel effectief zijn als onderdeel van je dieet en als aanvulling op je gezonde leefstijl.
Supplementen nemen: Baat het niet, dan schaadt het niet! Maar is dat wel zo?
De uitdrukking "baat het niet, dan schaadt het niet" is een veelgehoorde opmerking als het gaat om het nemen van voedingssupplementen. Je hebt hem vast al eens voorbij horen komen! Maar is dat wel echt zo?
Het is belangrijk om te begrijpen dat hoewel supplementen nuttig kunnen zijn, ze ook potentieel schadelijk kunnen zijn als ze niet correct worden gebruikt of als de supplementen van lage kwaliteit zijn. Er zijn helaas een hoop twijfelachtige supplementen op de markt, waarbij een heldere ingrediëntenlijst of bijsluiter ontbreekt. Ook worden er vaak synthetische en goedkope additieven toegevoegd aan supplementen om de smaak te veranderen of bijvoorbeeld de houdbaarheid te verlengen. Sommige van zulke supplementen kunnen bijwerkingen veroorzaken, vooral bij hoge doses. Voorbeelden van zulke bijwerkingen zijn maagklachten, diarree of constipatie, hoofdpijn, vermoeidheid en misselijkheid. In ernstigere gevallen kunnen ze leiden tot gezondheidsproblemen als een verhoogde bloeddruk en lever- of nierschade.
Daarnaast kunnen supplementen ook interacties hebben met bepaalde medicijnen die je misschien gebruikt. Dit kan onvoorspelbare en mogelijk gevaarlijke effecten tot gevolg hebben. Het is dus absoluut noodzakelijk om eerst met een gezondheidsprofessional te overleggen voordat je besluit om een nieuw supplement te nemen.
Nuttige toepassingen van supplementen
Voedingssupplementen worden vaak ingezet voor specifieke doeleinden en bepaalde groepen mensen kunnen er voordelen van ondervinden. Hier volgen enkele voorbeelden van veel voorkomende, nuttige toepassingen van supplementen:
Spieren
Bepaalde supplementen zoals whey proteïne en creatine kunnen nuttig zijn voor mensen die hun spiermassa willen vergroten. Ze worden vaak gebruikt door bodybuilders en andere atleten, omdat ze kunnen helpen bij het herstel na intensieve training.
Lees meer over supplementen voor spieren
Ouderen
Ouderen kunnen baat hebben bij bepaalde supplementen. Zo kan vitamine D helpen bij het behouden van sterke botten en het immuunsysteem ondersteunen. Vitamine B12 kan nuttig zijn voor ouderen, omdat de opname ervan afneemt naarmate je ouder wordt.
Lees meer over supplementen voor ouderen
Zwangere vrouwen
Zwangere vrouwen hebben vaak een verhoogde behoefte aan bepaalde voedingsstoffen. Foliumzuur is bijvoorbeeld belangrijk voor de ontwikkeling van de nog ongeboren baby. Ook kan ijzer nuttig zijn voor zwangere vrouwen om hiermee bloedarmoede te voorkomen.
Lees meer over supplementen voor tijdens de zwangerschap
Vrouwen in de overgang
Vrouwen in de overgang kunnen te maken krijgen met verschillende symptomen, zoals opvliegers en nachtelijk zweten. Sommige supplementen, zoals zwarte cohosh en rode klaver, worden soms gebruikt om deze symptomen te verlichten, hoewel het wetenschappelijke bewijs niet eenduidig is. Ook wordt door vrouwen tijdens de menopauze vaak gekozen voor een extra vitamine D supplement om de algehele weerstand te ondersteunen, wat uiterst nuttig kan zijn.
Lees meer over supplementen voor tijdens de overgang
Sporters
Sporters kunnen gebruikmaken van supplementen om hun sportprestaties te verbeteren. Creatine, cafeïne en beta-alanine zijn bijvoorbeeld supplementen die vaak door sporters worden gebruikt. Echter, niet alle sport-supplementen zijn effectief en sommige kunnen bijwerkingen hebben, dus het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn. Misschien wel het meest gebruikte supplement voor sporters dat echt nut heeft is vitamine C.
Lees meer over supplementen voor sporters
Betere nachtrust
Sommige supplementen, zoals melatonine en valeriaan, worden gebruikt om slaapproblemen aan te pakken en beter te kunnen slapen of beter in slaap te kunnen komen. Melatonine is een hormoon dat het slaap-waakritme reguleert, terwijl valeriaan een kruid is dat wordt gebruikt om ontspanning te bevorderen. Over deze supplementen wordt door gebruikers dan ook vaak gemeld dat ze wel degelijk nut hebben.
Lees meer over supplementen voor een betere nachtrust
Gewrichten
Supplementen zoals glucosamine en chondroïtine worden vaak gebruikt voor gewrichtsproblemen, zoals artrose. Ze zouden de gezondheid van het kraakbeen ondersteunen, hoewel het wetenschappelijke bewijs voor hun effectiviteit wisselend is. Je zou dit zelf kunnen proberen of het voor jou een toegevoegde waarde heeft.
Lees meer over supplementen voor gewrichten
Immuunsysteem
Vitamine C, vitamine D en zink worden vaak genomen om het immuunsysteem te ondersteunen. Ze spelen allemaal een rol in het functioneren van het immuunsysteem en kunnen nuttig zijn, vooral tijdens het griepseizoen of in tijden van stress.
Lees meer over supplementen voor het immuunsysteem
Meer energie
Supplementen zoals vitamine B12 en ijzer kunnen helpen om vermoeidheid en energiegebrek aan te pakken. Mensen met ijzerdeficiëntie of vitamine B12-deficiëntie – wat betekent dat ze een tekort aan deze stoffen in hun bloed hebben - kunnen zich bijvoorbeeld moe en lusteloos voelen en kunnen baat hebben bij extra inname van deze supplementen.
Lees meer over supplementen voor meer energie
Vegans en vegetariërs
Vegans en vegetariërs kunnen specifieke voedingsstoffen missen in hun dieet omdat ze geen vlees of dierlijke producten eten. Supplementen zoals vitamine B12, ijzer, en omega-3 vetzuren kunnen nuttig zijn voor deze groepen om ervoor te zorgen dat ze alle noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgen. Zo wordt dus een eventueel tekort aangevuld met deze supplementen.
Lees meer over supplementen voor vegans en vegetariërs
Conclusie over de zin of onzin van supplementen
Het is duidelijk dat het onderwerp van voedingssupplementen ingewikkeld is en dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag of ze nuttig zijn. Het nut van supplementen hangt af van vele factoren, waaronder je persoonlijke gezondheidsstatus, je dieet, je levensstijl, en welk specifiek supplement je overweegt te nemen. Er is namelijk een gigantisch verschil in kwaliteit en effectiviteit van al die verschillende supplementen die je overal tegenkomt.
Hoewel supplementen in bepaalde situaties nuttig kunnen zijn, is het belangrijk om te benadrukken dat ze niet bedoeld zijn ter vervanging van een gevarieerd, evenwichtig dieet en een gezonde leefstijl. Daarnaast is het essentieel om met je (huis)arts of behandelend specialist te praten voordat je begint met het nemen van supplementen. Dit is vooral erg belangrijk als je al medicijnen gebruikt of als je specifieke gezondheidsproblemen hebt waar je misschien al voor behandeld wordt.
Samengevat:
Mensen kunnen baat hebben bij het gebruik van bepaalde supplementen, maar ze zijn niet altijd noodzakelijk, nuttig of nodig voor iedereen. Dit verschilt per persoon en per situatie en hierin moeten weloverwogen keuzes gemaakt worden. Het is altijd het beste om je gezondheid te baseren op een gezond en gevarieerd dieet, voldoende beweging, goede slaap en regelmatige medische controles. Supplementen kunnen een nuttige aanvulling zijn, maar ze mogen nooit een gezonde levensstijl vervangen. Bepaal voor jezelf of supplementen nut hebben voor jou!
→ Bekijk allle wateroplosbare supplementen die door hun hoge lichaamsopname bijzonder effectief zijn
Wil je meer wetenschappelijk bewijs lezen over of supplementen wel of geen zin nut hebben? Bekijk dan eens wat officiële wetenschappelijke onderzoeken over dit onderwerp via: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=food+supplements
