Onderwerpen in dit artikel:
- Inleiding
- Wat is voedsel deficiëntie?
- Het verschil tussen voedsel deficiëntie en ondervoeding
- Oorzaken van voedsel deficiëntie
- Wat zijn de gevolgen van voedsel deficiëntie?
- Voedingsstoffen die mensen vaak te weinig binnenkrijgen
- Hoe kom je erachter dat je last hebt van voedsel deficiëntie?
- Wat kun je doen tegen voedsel deficiëntie en hoe voorkom je het?
- Conclusie
Inleiding
Voedsel deficiëntie komt vaker voor dan je denkt. Het heeft alles te maken met wat we eten en welke voedingsstoffen we wel of juist niet binnenkrijgen. Maar wat betekent voedsel deficiëntie precies? En nog belangrijker: Wat kun je ertegen doen? Lees verder om daarachter te komen!
Wat is voedsel deficiëntie?
Voedsel deficiëntie wordt vaak een voedingsstoffentekort genoemd. Het is een situatie waarin je lichaam bepaalde onmisbare voedingsstoffen niet in voldoende mate binnenkrijgt of kan opnemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vitamines, mineralen, eiwitten en gezonde vetten. Deze stoffen heeft je lichaam nodig om alle lichaamsprocessen goed te kunnen regelen en voor een goed werkend immuunsysteem.
Om je goed voor te kunnen stellen hoe al deze stofjes in je lichaam samenwerken, kun je jouw voeding voorstellen als een ‘orkest’. Elk instrument (voedingsstof) heeft zijn eigen unieke rol en ze moeten allemaal samenwerken om harmonie (gezondheid) te krijgen. Als één instrument (voedingsstof) ontbreekt of niet goed speelt, beïnvloedt dit de algehele prestatie. Net zoals in dit orkest, als je lichaam één voedingsstof in onvoldoende mate heeft, kan het bepaalde functies niet goed uitvoeren. Dit kan leiden tot gezondheidsproblemen. Het is dus belangrijk dat je je aan een gevarieerd dieet houdt, dat aan al je voedingsbehoeften voldoet om voedsel deficiëntie te voorkomen.
Het verschil tussen voedsel deficiëntie en ondervoeding
Voedsel deficiëntie en ondervoeding kunnen op elkaar lijken en worden dan ook vaak met elkaar verward. Het zijn echter twee verschillende aandoeningen:
- Ondervoeding betekent dat je te weinig calorieën binnenkrijgt.
- Voedsel deficiëntie betekent dat je te weinig van bepaalde voedingsstoffen binnenkrijgt.
We kunnen dus stellen dat ondervoeding gaat over HOEVEEL je eet en voedsel deficiëntie over WAT je eet. Bij ondervoeding treedt echter wel vaak ook voedsel deficiëntie op.
Oorzaken van voedsel deficiëntie
Er zijn verschillende redenen waarom iemand niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Wanneer je je bewust bent van deze oorzaken, kun je proberen het te voorkomen of gericht stappen ondernemen om klachten te verminderen wanneer je er last van hebt.
Hier een overzicht van de meest voorkomende oorzaken van voedsel deficiëntie:
- Slecht dieet: Sommige mensen eten wel genoeg, maar niet gevarieerd genoeg.
- Ziekten: Bepaalde ziekten kunnen de opname van voedingsstoffen nadelig beïnvloeden.
- Toegankelijkheid: Niet iedereen heeft toegang tot vers en voedzaam voedsel.
- Kennis: Niet iedereen weet welk voedsel welke voedingsstoffen bevat.
- Medicijngebruik: Bepaalde medicijnen kunnen de absorptie of balans van voedingsstoffen beïnvloeden.
- Spijsverteringsproblemen: Sommige aandoeningen kunnen de voedselverwerking in maag en darmen verstoren.
- Zwangerschap en borstvoeding: Door zwangerschap of borstvoeding kan een vrouw hogere voedingsbehoeften hebben die mogelijk niet worden vervuld.
- Alcohol- of drugsgebruik: Alcohol- en drugsgebruik leiden tot verstoorde opname en metabolisme en afbraak//uitscheiding van voedingsstoffen.
- Leeftijd: Hoe ouder je wordt, hoe minder efficiënt je lichaam bepaalde voedingsstoffen uit voedsel kan opnemen en verwerken.
- Strikte diëten: Wanneer je jezelf beperkt in eetgewoonten, kan dit tot tekorten leiden. Zeker wanneer je bepaalde voedingsgroepen helemaal uitsluit (zoals bijvoorbeeld een veganistisch dieet)
- Medische ingrepen: Er zijn operaties of behandelingen die de normale voedselverwerking in je lichaam veranderen. Bijvoorbeeld een gastric bypass (maagomleiding).
Wat zijn de gevolgen van voedsel deficiëntie?
Een tekort aan essentiële voedingsstoffen kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid en immuunsysteem. Je lichaam kan dan namelijk niet genoeg energie produceren en optimaal functioneren. Hoewel de symptomen en gevolgen kunnen variëren op basis van welke specifieke voedingsstof ontbreekt, zijn er enkele algemene tekenen en gevolgen die we vaak zien bij voedsel deficiëntie:
- Bloedarmoede
- Vermoeidheid
- Zwakke botten
- Haaruitval
- Concentratieproblemen
- Huidproblemen
- Spijsverteringsproblemen
- Verzwakt immuunsysteem
- Slechte wondgenezing
- Groeiachterstand (bij kinderen)
- Verminderde vruchtbaarheid
- Tandvlees- en gebitsproblemen
Zoals je ziet, kan voedsel deficiëntie allerlei verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken. Wanneer je een gezonde leefstijl aanhoudt, de juiste voedingskeuzes maakt en je dieet eventueel aanvult met supplementen, kun je gelukkig veel van deze problemen voorkomen of behandelen.
Voedingsstoffen die mensen vaak te weinig binnenkrijgen
Wereldwijd krijgen veel mensen onvoldoende essentiële voedingsstoffen binnen. Dit speelt in westerse landen door onze moderne leefstijl en voedingsgewoonten, maar ook in ontwikkelingslanden vanwege tekorten. Voedsel deficiëntie is dus helaas een veelvoorkomend probleem wat zowel door welvaart (bepaalde keuzes en leefstijl) als armoede kan worden veroorzaakt.
Hier zijn enkele voedingsstoffen waarvan bekend is dat mensen ze vaak tekortkomen:
- Vitamine D
- IJzer
- Omega-3 vetzuren
- Calcium
- Magnesium
Deze tekorten kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken, zonder dat je dit zelf in de gaten hebt of je je direct ziek voelt. Wees je dus bewust van deze veelvoorkomende tekorten en waar je mogelijk je voeding kunt aanpassen om dit te voorkomen.
Hoe kom je erachter dat je last hebt van voedsel deficiëntie?
Zoals we eerder al besproken hebben, ontstaat voedsel deficiëntie vaak langzaam en heb je het niet direct in de gaten. Het kan lastig zijn om de symptomen te herkennen, aangezien signalen van een tekort zich vaak subtiel uiten en een tekort zich ‘op de achtergrond’ opbouwt. Als je denkt dat je bepaalde voedingsstoffen mist, kun je:
- Letten op symptomen: Naast vermoeidheid bij ijzertekort, kun je denken aan symptomen zoals haaruitval, concentratieproblemen, of een bleke huid.
- Een bloedtest bij de huisarts laten doen: Dit is een directe en effectieve manier om eventuele tekorten te detecteren.
- Je eetgewoonten en dieet analyseren: Het bijhouden van een voedingsdagboek kan inzicht geven in je voedselinname.
- Feedback van je omgeving vragen: Soms merken de mensen om je heen veranderingen in je gedrag, energieniveau of uiterlijk op voordat je dit zelf in de gaten hebt.
- Een voedingsdeskundige raadplegen: Een diëtist of voedingsdeskundige kan je eetgewoonten evalueren en bepaalde aanbevelingen doen.
Wat kun je doen tegen voedsel deficiëntie en hoe voorkom je het?
Je weet nu wat voedsel deficiëntie is, hoe het ontstaat en wat de gevolgen ervan zijn. Maar wat kun je er eigenlijk tegen doen en, nog belangrijker, hoe kun je het voorkomen?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om het te bestrijden en voorkomen. De meest effectieve manier is het voorkomen van een voedingsstoffentekort door het eten van een compleet en gevarieerd dieet. Zorg voor een goede mix van fruit, groenten, granen, vezels, eiwitten en gezonde vetten. Hierdoor krijg je veel verschillende voedingsstoffen binnen en zo bevorder je algehele gezonde levensstijl. Merk je dat je alsnog bepaalde stoffen tekortkomt? Dan kun je overwegen om deze tekorten aan te vullen met voedingssupplementen.
Het is ook aan te raden om geregeld (liefst jaarlijks) je gezondheid te laten checken door de huisarts en hierbij ook gelijk bloed te laten prikken. In je bloed kunnen eenvoudig bepaalde tekorten vastgesteld worden, waardoor je huisarts deze vroegtijdig kan opsporen. Nog voordat je klachten hebt!
Door actief en bewust met je lijf en voeding om te gaan en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen met betrekking tot voedingsstoffen en hier eventueel je dieet op aan te passen, kun je beter en gerichter voedsel deficiëntie voorkomen of aanpakken.
Conclusie
Het is verstandig om voedsel deficiëntie serieus te nemen. Het is namelijk een tekort aan voedingsstoffen om je lichaam optimaal te laten werken. Er kunnen verschillende oorzaken voor een tekort zijn: O.a. een slecht dieet en bepaalde medische aandoeningen, met allerlei mogelijke klachten zoals bijvoorbeeld haaruitval en concentratieproblemen.
Gelukkig kun je voedsel deficiëntie met de juiste kennis en actie voorkomen en behandelen. Luister naar je lichaam en eet gezond en gevarieerd. Twijfel je over je gezondheid? Vraag dan advies aan een professional of maak een afspraak bij je huisarts.
Wil je zelf tekorten aanvullen? Overweeg dan het gebruik van speciale supplementen. Dit kan al een goede stap in de juiste richting zijn!